Scrum stał się standardem w branży IT. Ale nie tylko firmy tworzące oprogramowanie sięgają po Scruma. Wszędzie tam, gdzie zespół projektowy wspólnie coś tworzy, Scrum będzie bardzo pomocny.
Bo co budują te zespoły? Mogą to być produkty takie jak aplikacje mobilne: mapy, systemy bankowe, sklepy internetowe lub usługi, dzięki którym zamawiasz taksówki lub jedzenie. Nie wszystkie Ci się podobają: niektóre nie działają tak, jak tego oczekujesz. Mają dla Ciebie małą wartość i jak tylko masz alternatywę – zmieniasz na lepsze.
A dlaczego tak się dzieje? Zazwyczaj wygląda to tak, że ktoś zakładał, jak taki produkt, czy usługa będzie działać i planował wszystko dokładnie. A celem zespołu była realizacja tych planów. I w końcu zespół stworzył, to co zaplanowano, a Ty zaczynasz z tego korzystać… i okazuje się, że nie do końca ma to wartość dla Ciebie.
A gdyby tak zrobić to inaczej?
Czyli przy użyciu Scruma: bo Scrum to zwinny sposób działania. To minimalny zestaw reguł, który pomaga zespołom lepiej współpracować, odkrywać i budować to, co ma wartość. Celem zespołu nie jest już realizacja planu, ale zbudowanie produktu lub usługi o jak największej wartości.
Spis treści
- Agile a Scrum
- Ramy postępowania
- Fundamenty Scruma
- Zespół Scrumowy i role
- Jak działa Scrum?
- Gdzie warto używać Scruma?
- Rynek potrzebuje zwinnych kompetencji
- Jak zacząć swoją przygodę ze Scrumem?
Agile a Scrum
Scrum jest oczywiście mocno związany z Agile. Ale czym różni się Agile od Scruma?
Agile to zwinny sposób myślenia – super koncepcje i pomysły, ale chyba nie da się “robić Agile”. Bo Agile powie Ci, że warto często dostarczać wartość klientom i że warto na podstawie informacji zwrotnej zmieniać plany i odkrywać to, czego klienci rzeczywiście potrzebują.
Czytasz o tym i myślisz “Łał, chcę tak zacząć myśleć i pracować! Ale co konkretnie mam robić?”. To żeby tak pracować, możesz na przykład zacząć od Scruma, który da Ci pewien zestaw narzędzi do zwinnej pracy. Bo Scrum jest jednym z wielu sposobów wdrożenia zwinnego myślenia i przełożenia go na postępowanie w codziennym życiu. Rzuć okiem na wykres z badania State of Agile: Scrum zajmuje tam sporo miejsca (ale nie jest sam) i z roku na rok jego popularność rośnie.
Ramy postępowania
Scrum nie jest zwinną metodyką zarządzania projektami (co jest popularnym mitem na temat Scruma), ale ramami postępowania, czyli frameworkiem.
Ale czym różni się metodyka od ram postępowania? Chyba najlepiej rozróżnić te dwa pojęcia ilością odpowiedzi na pytania, jakie nam udzielą.
Metodyka to zestaw szczegółowych zasad, które określają dokładny sposób postępowania. Gdy się spytamy metodyki jak zrobić coś w projekcie, otrzymamy odpowiedź w stylu: “Wykonaj instrukcje nr 182, szczegóły znajdziesz na stronie 512 podręcznika” ?.
Z frameworkiem jest zupełnie inaczej. Na większość pytań usłyszymy odpowiedź: “Nie wiem – wymyśl sam”. W końcu podręcznik do Scruma, czyli Scrum Guide, ma tylko 13 stron i dużo odpowiedzi się tam nie zmieści ?♀️. Scrum to tylko minimalny zestaw reguł, które pomagają nam budować wartościowe produkty i usługi. I pozwala na olbrzymią elastyczność w organizacji pracy.
Niestety, te minimalne reguły, to często za mało, aby zacząć pracować. Każdy zespół musi na tym szkielecie zbudować własną metodykę pracy, dostosowaną do swoich potrzeb i specyfiki organizacji. Mieliśmy możliwość przyjrzenia się wielu zespołom pracującym w Scrumie i nie spotkaliśmy jeszcze dwóch zespołów pracujących takim samym Scrumem.
I, jak każdą budowę, zwinną metodykę zaczyna się od fundamentów.
Fundamenty Scruma
Pracując w projektach, czy też budując produkty, prędzej czy później napotkamy na trudne problemy: czego tak naprawdę klienci potrzebują? Czy technologia, którą się posługujemy, jest odpowiednia? Czy zespół sobie poradzi?
Jest to pewien obszar spraw, o których wiemy, że nie wiemy ?.
Jest oczywiście jeszcze inna kategoria rzeczy (bardzo obszerna), o których nie wiemy, że nie wiemy. Nie zdajemy sobie nawet sprawy, że może się nam to przytrafić. I nagle BACH: za chwilę na rynku pojawi się konkurencja lub ktoś w naszej organizacji zdecyduje o zmniejszeniu naszego budżetu, etc…
Oba te obszary generują sporo trudnych problemów do rozwiązania. Na szczęście Scrum w swoim DNA ma wbudowany pewien mechanizm. Jest to prosty i szalenie skuteczny schemat, który pozwala dostosować działania do nieprzewidywalnej rzeczywistości. Schemat ten opiera się na dwóch krokach:
- krok pierwszy to Inspekcja, czyli uważne przyglądanie się rzeczywistości;
- krok drugi to Adaptacja – na podstawie naszych obserwacji podejmujemy odpowiednie działania.
Oby te dwa kroki miały sens – potrzebny jest jeszcze solidny fundament – Transparencja. Dzięki tej przejrzystości możemy podejmować decyzję na podstawie prawdziwego (a nie zafałszowanego) obrazu rzeczywistości.
Można powiedzieć, że na podstawie Transparencji, Inspekcji i Adaptacji zbudowaliśmy empiryczny mechanizm pozwalający nam odkrywać rzeczywistość i reagować na zmiany.
Jak to funkcjonuje w praktyce? Zespół dostarcza działający fragment produktu lub usługi. Możne to być kilka najważniejszych funkcjonalności aplikacji. To, co było zaplanowane, staje się dostępne dla zainteresowanych osób. Możemy dokonać inspekcji i sprawdzić, czy ma to wartość dla naszych użytkowników. Na podstawie informacji zwrotnej podejmujemy decyzje (adaptacja) i w kolejnym kroku możemy zbudować coś, co ma tej wartości więcej.
Zauważ, że decyzje podejmujemy nie na postawie planów i teoretycznych założeń, ale na podstawie doświadczenia (empirycznie!). Zdobyliśmy cenną wiedzę – i możemy kolejne kroki (czyli iteracje zwane w Scrumie – Sprintami) skierować w innym kierunku. Będziemy więc dostosowywać nasze plany do rzeczywistości i często je weryfikować.
Zespół Scrumowy i role
Jak popatrzymy na Scruma pod trochę innym kątem, to spostrzeżemy, że został on wymyślony po to, aby stworzyć dobrze współpracujący zespół. W tym kontekście możesz się nawet spotkać się z pojęciem wysoko wydajny zespół.
A Scrum potrafi z grupy ludzi zbudować taki zespół. Kluczem jest jednak zmiana fundamentalnego założenia. Zespół Scrumowy nie działa na zasadzie Zleceniodawca – Wykonawca: ktoś tam (zapewne wysoko w organizacji) podejmuje decyzje, kreśli plany, a zespół je wykonuje. Jeśli nie obca Ci jest kultura korporacyjna, pewnie lepiej wiesz, o czym teraz piszemy ?. W organizacji, gdzie zespół jest kolejnym trybikiem, a Kierownik Projektów dokładnie określa zakres prac (tak zwane mikro zarządzanie), nie ma szans, aby taki zwinny zespół zadziałał.
Bo najważniejszą cechą zespołu scrumowego jest samozarządzanie. To zupełnie zmienia reguły gry. Organizacja stawia przed zespołem cel, który należy osiągnąć, a to zespół sam decyduje, jak ten cel zrealizuje. Oczywiście, aby to dobrze działało zespół scrumowy ma wydzielone jasne odpowiedzialności (dawniej zwane rolami):
- Wykonawcy – czyli osoby w zespole, które budują produkt, czy usługę. Wykonawcy powinni mieć niezbędne umiejętności, co w praktyce oznacza, że członkowie zespołu będą posiadali różne uzupełniające się kompetencje. Odpowiedzialnością wykonawców jest dostarczyć gotowy produkt lub usługę na koniec każdej iteracji, dlatego to do nich należy decyzją JAK to zrobić.
- Product Owner (Właściciel Produktu), to lider biznesowy: odpowiada za wizję i wartość produktu i decyduje o kierunku rozwoju. To Product Owner określa, co jest najważniejsze i CO zespół powinien realizować.
- I jest jeszcze Scrum Master, czyli Mistrz Scruma, który skupia się na tym, aby zespół produktywnie pracował. Jest kimś w rodzaju trenera, który obserwuje, jak zespół działa i pomaga mu osiągnąć lepsze rezultaty.
Mamy już naszych graczy – czas przyjrzeć się dokładniej regułom gry.
Jak działa Scrum?
Po pierwsze wszystko, co jest do zrobienia, jest trzymane w jednym miejscu – w Product Backlogu. Ta lista rzeczy do zrobienia jest nieustannie aktualizowana i porządkowana – dba o to Product Owner.
Następnie zespół szczegółowo planuje krótki odcinek czasu zwany Sprintem. Dzieje się to podczas Sprint Planningu, a szczegółowy plan działania trafia do Sprint Backlogu. Zarówno Product Backlog jak i Sprint Backlog są dostępne dla zespołu oraz każdej zainteresowanej osoby (Transparencja).
Zespół zaczyna pracować nad zadaniami i codziennie spotyka się na chwilę (spotkanie to nazywa się Daily Scrum), aby sprawdzić, czy plan jest ciągle aktualny i jeśli trzeba, podejmuje odpowiednie działania (Inspekcja i Adaptacja).
No i w końcu nadchodzi wielki dzień – ostatni dzień Sprintu. Zespół przedstawia efekty swojej pracy zainteresowanym osobom i na podstawie feedbacku podejmuje decyzje o dalszych etapach prac (Inspekcja i Adaptacja wykonanej pracy). Spotkanie to nazywa się Sprint Review.
A po tym spotkaniu jest jeszcze jedno (bardzo ważne!): Sprint Retrospective – na tym spotkaniu zespół przygląda się temu jak pracował oraz wprowadza usprawnienia, które pomogą mu pracować wydajniej (Inspekcja i Adaptacja sposobu pracy). Pomaga im w tym Scrum Master, który jest odpowiedzialny w organizacji za Scruma.
I tak krok za krokiem, czyli Sprint za Sprintem wszystko się toczy, bo Sprint jest sercem Scruma ❤️ – nadaje rytm działaniom zespołu.
Gdzie warto używać Scruma?
Wszędzie tam, gdzie budujemy różnego rodzaju produkty lub usługi. Oczywiście jako pierwsze przychodzi na myśl budowanie aplikacji. To tu zresztą Scrum został po raz pierwszy użyty, ale z powodzeniem można go stosować i w innych branżach. Nam zdarzyło się wdrażać Scruma m.in. w obszarach takich jak:
- branża elektryczno-mechaniczna – producent pomp. Scrum sprawdza się u nich podczas projektów, w których specyfikują, kupują i konfigurują potężne maszyny, które będą pracować na nowych liniach produkcyjnych.
- branża rolnicza – producent urządzeń do chlewni ?. Tu Scrum świetnie się sprawdza w zespołach projektowych: konstruktorzy i elektronicy pracują razem, wspólnie poszukując najlepszego sposobu na zbudowanie nowego produktu.
Oczywiście, to tylko dwa z wielu przykładów. Scrum z powodzeniem jest również używany w zespołach marketingowych, gdzie produktem jest kampania reklamowa, czy zespołach HR, które budują i dostarczają usługi wewnętrzne dla pracowników korporacji.
Rynek potrzebuje zwinnych kompetencji
Scrum i Agile zmienia sposób, w jaki firmy działają. Zwinne organizacje potrafią się dostosować do zmieniających się reguł rynku i dostarczać wartość swoim klientom. Co powoduje, że po te narzędzia coraz częściej sięgają firmy z różnych branż.
Znajomość Agile i Scruma staje się zatem ważnym atutem w ręku pracownika i może otworzyć przed Tobą wiele możliwości budowania kariery: z jednej strony są wysokopłatne stanowiska powiązane ściśle ze Scrumem: takie jak Scrum Master, czy Product Owner, a z drugiej strony pojawia się coraz więcej atrakcyjnych ofert pracy, które wymagają znajomości Scruma i pozwalają osobom nietechnicznym wejść do branży IT: tester oprogramowania, junior project manager, technical writer, czy stanowiska w działach wsparcia i wdrożenia.
I obserwując trend, w jakim ta branża i nowoczesne technologie się rozwijają – na rynku będzie coraz więcej takich ofert pracy.
Jak zacząć swoją przygodę ze Scrumem?
W tym artykule tylko poruszyłem najważniejsze aspekty Scruma, a jeśli masz ochotę na więcej zwinnej wiedzy, to na początek mam dla Ciebie dwie propozycje:
Po pierwsze możesz dołączyć do naszej grupy mailowej o Agile i Scrumie. Co tydzień wyślemy Ci porcję inspirujących i praktycznych materiałów:
Po drugie wspólnie z wydawnictwem HELION wydaliśmy książkę: „#AgileKtóryDziała – pracuj zwinnie i skutecznie”. Książkę w wersji drukowanej lub elektronicznej możesz nabyć tutaj.
